Rajd śladami 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej Majora "Łupaszki" (29.06 - 03.07.2013)

+ kilka dodatkowych dni na Kaszubach (03.07 - 06.07)

Z czwórką swoich dzieci wziąłem w tym roku udział w bardzo ciekawym rajdzie historycznym jak w tytule. Razem z kolegą, jego synem oraz koleżanką jednej z moich córek tworzyliśmy patrol "Orlik". Rajd z wielu względów jest bardzo dobrą inicjatywą i będę go polecał wszystkim znajomym :-). Z jednej strony dostarczył nam sporej dawki nie takiej dawnej historii Polski, niestety ciągle mało znanej. Myślę że szczególnie moim dzieciom dało to do myślenia. Na pewno będą inaczej patrzeć na historię. Miałem sporo okazji do rozmów z nimi na te tematy. Same zadawały pytania, co pokazuje, że musiało je to zainteresować. Z drugiej strony rajd pozwolił nam przy okazji poznać kawałek Borów Tucholskich. Piękne zakątki, o których zawsze myślałem aby je odwiedzić. Innym ważnym, przynajmniej dla mnie, aspektem jest hartowanie swoich dzieci i przyzwyczajanie ich do trudnych warunków. W czasach gdy dzieci i młodzież jest rozpieszczana ponad miarę, myślę że bardzo ważne jest pójście pod prąd w tej kwestii. Z tego względu od lat przyzwyczajam dzieci do bytowania w warunkach polowych (również w chłodnych okresach jesiennych) oraz chodzenia na stosunkowo długich dystansach. Dzięki temu np. moja najmłodsza (7-letnia obecnie) córka Emilka jest w stanie przejść ponad 20 km jednego dnia. Warto dzieciom wyznaczać cele i uczyć je że mają je osiągać nieraz zaciskając zęby. Rajd był ku temu dobrą okazją. Inną ważną rzeczą była możliwość wspólnego spędzenia czasu z dziećmi. Myślę że ma to duże znaczenie dla naszych wzajemnych relacji. Możliwość poznania nowych bardzo ciekawych ludzi jest jeszcze jednym bardzo ważnym aspektem takich imprez.

Chciałbym w tym miejscu bardzo mocno podziękować organizatorom Rajdu. Aby podczas tych kilku dni wszystko było dopięte na ostatni guzik, sztab Rajdu pracuje już niemal rok wcześniej. Wymaga to ogromnej pracy i poświęcenia wolnego czasu. Nie każdemu się dzisiaj chce robić coś dla innych. Atmosfera podczas Rajdu jest wspaniała. Moje dzieci są bardzo zadowolone i koniecznie za rok chcą jechać jeszcze raz. Chcą oczywiście namawiać swoich kolegów i koleżanki do udziału. Emilka tylko się martwi, że za rok może nie będzie najmłodszą uczestniczką :-D Organizatorzy zadbali też o pełne wyżywienie podczas rajdu.

Podczas końcowego ogniska dowódca każdego patrolu był pytany co mu się podobało, a co mu się nie podobało podczas rajdu. Jedynym mankamentem według mnie była (w naszym przypadku) długość trasy. Przez niecałe trzy doby przeszliśmy razem około 65 km z dość ciężkimi plecakami. Podczas zgłaszenia patrolu wybrałem opcję 10 km dziennie. Ostatecznie daliśmy radę i sama odległość nie była nawet problemem, ale nieświadomość tego (trasa ujawniana była stopniowo wraz z kolejnymi rozkazami). Nieco inaczej zaplanowałbym ekwipunek (przyłożyłbym się nieco bardziej do minimalizacji sprzętu). Idąc z dziećmi typowo więcej biorę na siebie aby dzieci nie musiały tyle nosić. Tym razem ze względu na spory zapas wody na nas wszystkich mój plecak ważył często ponad 20 kg. Pod koniec trzeciego dnia musiałem stopy moczyć godzinę w jeziorze aby móc dalej chodzić.

Kilka aspektów praktycznych: Nocowaliśmy tylko w namiocie. Moim zwyczajem jest pełna niezależność pod tym względem i dlatego nie zakładałem noclegów w szkołach czy u ludzi. Z namiotem można się dobrze ukryć przed UB :-) Pierwszej nocy akurat specjalnie się nie ukrywaliśmy ze względu na przemoczenie butów dzieciaków i niestety dwa razy odwiedziło nas UB. Raz na dobranoc a drugi raz strzelając na dzień dobry w tym samym miejscu :-) Za rok będziemy sprytniejsi. Aby zminimalizować wagę namiotu zabrałem jedynie pierwszą warstwę naszej "czwórki" (siatkę) + składany stelaż + plandekę budowlaną o wymiarach 3x4 m (był to pomysł mojej córki Asi). Razem ważyło to myślę nie więcej niż 3.5 kg, a zmieściliśmy się tam w sześć osób z całym dobytkiem. Plecaki używaliśmy jako poduszki, więc nie zajmowały dodatkowo miejsca. Plandekę przywiązywaliśmy sznurkiem do drzew. Było to na tyle skuteczne rozwiązanie, że wiatr (pierwszej nocy mocno wiało) tego nie zerwał i nie przemokliśmy ani razu. Myślę, że na upartego w osiem osób byśmy się tam zmieścili :-) Czasami łyżek używaliśmy w roli śledzi jak nie było drzewa w pobliżu do przywiązania plandeki. Plandeka jest bardzo przydatna również podczas marszu, gdy wystąpią nieco dłuższe opady. Można ją szybko rozwiesić między drzewami i cały patrol jest w stanie się pod nią schować i wygodnie siedzieć. Nam się przydała w ten sposób podczas oczekiwania na napad na UB, kiedy przez kilka godzin mocno lało (zdjęcia poniżej). Można jeszcze deszczówkę zebrać i uzupełnić nieco zapas wody.
Kwestia butów. Mieliśmy po jednej parze butów górskich na nogach i to nas trochę zgubiło. Padało dość często, co samo w sobie nie było problemem bo mieliśmy peleryny od deszczu. Problemem było późniejsze chodzenie po deszczu w mokrej trawie. Rano trawa też często była mokra, a ze względu na bardzo gorliwe i liczne UB trzeba było unikać lepszych ścieżek. Myślę, że za rok trzeba będzie zabrać zwykłe plastikowe "krokodylki" na takie okazje. Waży to mało, a w dużej mierze powinno rozwiązać problem (kilka km dziennie da się w tym przejść).

Trasa: Trasa z rozpiską na poszczególne dni pokazana jest na mapie poniżej (plik ok 4 MB, więc może się długo wczytywać). Podczas rajdu (odcinki zaznaczone na czerwono) przeszliśmy, wliczając błądzenie, ponad 65 km. Błądzenie wynikało z błędów w mapie, na której w niektórych miejscach zaznaczono ścieżki nie istniejące w terenie. Po rajdzie zostałem jeszcze z dziećmi na Kaszubach kilka dni. W tym czasie z niektórymi dziećmi przeszliśmy jeszcze dodatkowo 30 km (odcinki zaznaczone na pomarańczowo), ale bez plecaków. Więcej szczegółów dotyczących trasy poniżej. Trasa była podzielona na odcinki określone w kolejnych rozkazach. Treści rozkazów znajdują się w galerii poniżej dla orientacji. Rozkazy zawierają też sporo informacji historycznych, dlatego warto je przeczytać.

Dzień 1

Rajd rozpoczął się o godzinie 12. Po apelu każdy patrol musiał zdobyć flagę, którą później musiał nieść i pilnować przez cały rajd aby nie wpadła w ręce UB. Później była Msza, rozdanie prowiantu na drogę, koszulek rajdowych, a na końcu wydanie rozkazów oraz wymarsz. Od samego niemal początku trzeba było iść tak aby nie dać się złapać UB.

Trasa: Leśna huta -- leśniczówka Bartel Mały -- leśniczówka Drzewiny (13 km). Leśniczy w Bartelu sporo nam opowiedział z historii okresu, którego dotyczył rajd. W leśniczówce tej ukrywał się Major "Łupaszka". Leśniczy wskazał nam kilka miejsc wartych odwiedzenia w dalszej drodze. Namiot rozbiliśmy przy leśniczówce Drzewiny. Ze względu na zmęczenie i przemoczenie butów najmłodszych dzieci nie ukryliśmy się zbytnio i jak pisałem dwa razy mieliśmy wizytę UB. Rano planowałem zebrać się wcześniej, ale ze względu na deszcz czekaliśmy do 8 rano.

Dzień 2

Tego dnia wyruszyliśmy z leśniczówki Drzewiny po godzinie 8 rano. Pierwotnie planowałem pobudkę około 5 rano :-), ale nie miałem sumienia zmuszać dzieci do pakowania się w deszczu, jaki o tej porze mocno padał. Na miejsce koncentracji w miejscowości Wygonin dotarliśmy około 9.30. Na miejscu czekało na nas kilka zadań do wykonania (m.in. kurs pierwszej pomocy, uwalnianie jeńców przetrzymywanych w namiotach wojskowych, zajęcia muzealne). Myślę, że zdjęcia poniżej wyjaśniają dokładniej czego dotyczyły te zadania, więc nie będę się rozpisywał. O godzinie 15 wyruszyliśmy w dalszą drogę. Trasa wiodła przez Konarzyny, stację Bąk, w okolice Borska. Około kilometra za leśniczówką Podrąbiona zaszyliśmy się głęboko w lesie za gęstym zagajnikiem i około 21 rozbiliśmy namiot. UB tej nocy nas nie złapało. Trasa tego dnia miała około 19 km długości.

Na kilku zdjęciach poniżej jest pan Józef Bandzo ps. "Jastrząb", jeden z ostatnich żyjących jeszcze żołnierzy Majora "Łupaszki". Na końcu rajdu w Garczynie wszystkim uczestnikom wręczał Ryngraf 5 Wileńskiej Brygady AK.

Dzień 3

Tego dnia wyruszyliśmy wcześnie rano, aby przygotować się do wykonania powierzonego nam zadania. Zadanie polegało na przeprowadzeniu akcji informacyjnej w miejscowości Borsk. Dzieciaki (i nie tylko dzieciaki) biegały po miejscowości, rozdając materiały przekazane nam na początku Rajdu przez Sztab (materiały na zdjęciach poniżej, bardzo ciekawe). Po wykonaniu zadania wyruszyliśmy przez Przetarnię w kierunku Dziemian. Planowaliśmy iść leśnymi ścieżkami, m.in. czarnym szlakiem wzdłuż jeziora Wdzydze, ale szlak był z bardzo złym stanie. Utknęliśmy w pokrzywach i musieliśmy się wycofać do drogi głównej. Mieliśmy "dzięki temu" dwa dodatkowe kilometry w nogach. Na szczęście idąc drogą asfaltową do Przetarni przez Kliczkowy uniknęliśmy spotkania z UB. W Przytarni zatrzymaliśmy się na odpoczynek przy sklepie. Sprzedawczyni poinformowała nas, że jakiś czas przed naszym przyjściem UB szukało kogoś w okolicy :-) Może więc te dwa kilometry i wynikłe z tego opóźnienie uratowało nam tym razem skórę?

Dalsza trasa wiodła nieoznaczonymi na mapie ścieżkami przez rezerwat Małowęże. Piękne jeziorka w środku lasu zatrzymały nas tam na ponad godzinę. Emilka i Michał zbierali jagody w tym czasie. Idąc dalej, po drodze odwiedziliśmy leśniczówkę Zarośle, a następnie pod wieczór dotarliśmy do stacji kolejowej w Dziemianach. Trasa tego dnia miała ponad 20 km długości.

Początkowo planowaliśmy rozbić namiot w lesie w pobliżu stacji kolejowej. Nawet zrobiłem rekonesans po okolicy i znalazłem fajną miejscówkę. Najpierw jednak poszliśmy nad jezioro aby nieco odmoczyć nogi. Niemal do samego brzegu jeziora schodziły ogrody. Gospodarz jednego domu z takim ogrodem zaproponował dzieciom gofry, a następnie rozbicie namiotów u siebie w ogrodzie. Bardzo miły gest, za który jesteśmy bardzo wdzięczni. Najedliśmy się też czereśni z jego ogrodu, a rano dzieci dostały jeszcze kakao.

Dzień 4

Tego dnia pubudka była już o 5 rano. O godzinie 6.15 mieliśmy pociąg (właściwie to autobus za pociąg) do Lipusza. Podjechaliśmy regulaminowe 10 km. Inaczej nie dalibyśmy rady dotrzeć na czas na metę Rajdu. Z Lipusza planowaliśmy iść drogami bocznymi, ale droga która była na mapie, nie istniała w terenie. Kosztowało nas to dodatkowe dwa km drogi i ostatecznie musieliśmy wrócić do asfaltu. Trasa tego dnia była jednak stosunkowo krótka (wyszło razem około 12 km).

Po drodze przed miejscowościa Łubiana naszym zadaniem było przeprowadzenie ataku na patrol UB i zdobycie tajnych dokumentów. Dokonaliśmy tego współdziałając z innym patrolem. Na miejsce ataku dotarliśmy prawie dwie godziny przed planowaną godziną ataku. Ponieważ mocno lało to zrobiliśmy prowizoryczne zadaszenie z plandeki w miejscu w lesie nie widocznym z drogi.

Na metę rajdu w Garczynie dotarliśmy przed godziną 14. Tam czekało nas strzelanie z KBKS na ocenę oraz krótki egzamin ze znajomości historii patrona naszego patrolu "Orlika" oraz Majora "Łupaszki". Wieczorem wszyscy uczestnicy spotkali się na ognisku kończącym rajd. Na zakończenie otrzymaliśmy książki oraz z racji pierwszego udziału w tej imprezie plecaki wojskowe, za co bardzo dziękujemy organizatorom. Kiełbaski pieczone nad ogniskiem pogodziły funkcjonariuszy UB oraz partyzantów. Szkoda, że prawdziwa historia była dużo bardziej ponura i tragiczna.

Tego dnia przenocowaliśmy na mecie rajdu w Garczynie.

Dzień 5

Tego dnia rozpoczął się nasz nazwijmy to prywatny pobyt na Kaszubach. Nocowaliśmy we Wdzydzach Tucholskich w wynajętym piętrze domu. Bardzo fajne miejsce. Ten dzień przeznaczyliśmy na solidny odpoczynek. Przeszliśmy tylko tyle aby dojść do kąpieliska (razem około 5 km).

Dzień 6

Szóstego dnia zastęskniłem jednak za lasem i wędrówką. Bliskość miejsc w których zaledwie kilka dni wcześniej chodziliśmy podczas rajdu sprawiła, że z Asią wybraliśmy się rano na szybki "spacer" po lesie (18 km). Szliśmy nieco ponad 4 godziny z półgodzinnym odpoczynkiem w Olpuchu. Po drodze mijaliśmy obóz ZHR nad jeziorem Kotel, a następnie obóz ZHP nad jeziorem Chądzie.

Dzień 7

Ten dzień przeznaczyliśmy na kajaki, które stają się moim wielkim hobby. We Wdzydzach Tucholskich wypożyczylismy trzy kajaki i o godzinie 9 rano wyruszliśmy. Płynęliśmy na północ jeziora Wdzydze. Dotarliśmy do wieży widokowej we Wdzydzach Kiszewskich. Po drodze widzieliśmy samicę tracza z młodymi (ponoć jeden z najrzadszych ptaków w Polsce). Jezioro Wdzydze jest bardzo czyste. Może to powoduje, że w niektórych miejscach jest sporo pijawek. Płynęliśmy tak, że wyspę Ostrów Wielki mieliśmy po lewej stronie. Później wracając płynęliśmy z drugiej strony wyspy, mijając po drodze wyspę Sidły. Na wyspie Ostrów Wielki znajdują się zabudowania w dość kiepskim stanie. O godzinie 16.30 po przepłynięciu 12 km wróciliśmy do naszej przystani. Starsze dzieci wróciły do domu, a ja z Emilką po krótkim odpoczynku popłynęliśmy dalej tym razem na południe jeziora Wdzydze. Minęliśmy wyspę Sorka (teren prywatny, więc nie przybiliśmy do brzegu), a następnie opłynęliśmy wyspę Glonek. Pod wieczór zerwał się dość mocny wiatr co spowodowało pojawienie się dość dużych fal. Trzeba było płynąć zakosami niemal prostopadle do nich. Spowodowało to że musieliśmy nadłożyć sporo drogi. Jakoś bardzo mocno mnie to nie martwiło. Raczej żałowałem, że czas pływania dobiega końca. Tego dnia przepłynąłem w sumie 18 km.

Dzień 8

W dniu wyjazdu rano z Emilką wybraliśmy się jeszcze na krótki spacer (8 km) nad jezioro Czyste. Obeszliśmy je dookoła. Po drodze widzieliśmy sporo zwierząt, m.in. żurawie oraz padalca. O godzinie 15 opuściliśmy Wdzydze Tucholskie. Mam nadzieję, że za rok powrócimy tam z okazji XII Rajdu śladami 5tej Wileńskiej Brygady AK.